In gesprek met … Van Hoek

Rob van Hoek

Vanaf 1 februari 2019 is Rob van Hoek onze ’Kunstenaar van de maand’. Rob zal ook met nieuw werk te vinden zijn in de Kunstuitleen. Een mooie aanleiding om Rob te bezoeken op zijn atelier in Bezuidenhout.

Rob’s onderwerp zijn landschappen op doek, groot en klein. Hij houdt van het gecultiveerde landschap, het landschap dat door mensenhanden is aangeraakt en gevormd. Hij reduceert in zijn werk het landschap tot bijna naïeve vormen. Daarmee krijgen zijn landschappen universele betekenis. Ook in Finland, in Denemarken, in Frankrijk en in Engeland herkennen mensen in zijn werk het eigen landschap. Dat merkt hij aan de reacties die hij op zijn werk krijgt.

Rob gaat niet naar buiten om daar een bepaald landschap te schilderen. Het zijn landschappen die aan zijn verbeelding ontspruiten, fantasielandschappen. In zijn hoofd vormen zich beelden van landschappen die hij vaak als een tekeningetje op papier zet. Hij heeft er A5-schetsblokken vol mee. Dan gaat hij aan het werk in zijn atelier en kan het beeld totaal anders worden of het heeft nog enigszins het kenmerk van het eerdere beeld in zijn hoofd. Soms valt het werk samen met het beeld dat hij voor ogen had.

Ontwikkeling
Rob (1957) noemt zichzelf professioneel kunstenaar sinds zijn eerste officiële expositie in een galerie, in 1994. Daar werd ook voor het eerst werk van hem verkocht. Het schilderen is voor hem een late roeping. Hoewel zijn vader de Kunstacademie doorliep, werkte in de grafische sector, aquarelleerde en zijn zoon veel mee nam naar het museum, maakte dat bij hem in zijn jonge jaren geen roeping tot kunstenaar wakker. Hij ontwikkelde het schilderen pas veel later, als autodidact. En eigenlijk is hij wel tevreden met het feit dat hij het zichzelf helemaal heeft eigen gemaakt: “Als autodidact ontwikkel je naar mijn idee veel directer je eigen weg, je individuele stijl. Alleen op het technische vlak is het wel eens lastig en kost het meer moeite om iets onder de knie te krijgen, maar soms ontdek je juist door wat gebrek aan techniek de mooiste dingen.”

Ritme in het landschap
Voor Rob zijn de ritmes en dat wat je in de ruimte van het landschap tegenkomst – ploegsporen, bomenrij, een weg, de akkers en de velden zelf – structuren die hem inspireren. Die brengt hij in een bepaalde orde. ”Schilderkunstig zijn die interessant. Bij een landschap gaat het altijd om een illusie: hoe je kijkt, hoe je staat en vanuit elke hoek, het landschap is telkens anders. Als je erin staat en je kijkt naar beneden is het misschien wel lelijk, allemaal distels op de grond, maar als je van een afstand kijkt, is het mooi. En daarbovenop heb je dan ook nog de atmosferische invloeden: het licht en het weer. Voor mij is het een spel om met al die elementen een schilderij te componeren. Het gaat mij niet om realisme. Zo ben ik nauwelijks bezig met het creëren van een realistisch perspectief. Ik gebruik perspectief zoals het me uitkomt.”

Techniek
Rob prepareert zijn doeken met meerdere lagen gesso (gips), om de ideale structuur te krijgen die past bij zijn techniek. “Ik maak het doek niet glad maar creëer juist oneffenheden op het doek. Dan zet ik het doek op een lage ezel en ga ik zittend op de grond verder. Ik teken grof met houtskool een compositie en breng de verf op. En dan begint het wegpoetsen. Ik gebruik kwasten maar vooral ook de punt aan de steel van de kwast waarmee ik in de verf teken en daarom zijn de tekenlijnen wit. Dat is kenmerkend voor mijn werk en geeft ook dat – door sommige mensen genoemde – grafische effect. Deze techniek heb ik in de loop van de tijd ontwikkeld samen met mijn landschapsinterpretatie, die twee horen onlosmakelijk bij elkaar.”

Sprankel
Rob is tevreden over een werk als er een ‘sprankel’ ontstaat. Ik neem vaak een hoog standpunt in, het vogelperspectief, waardoor er naar de horizon meer diepte komt. En natuurlijk spelen de kleuren een belangrijke rol. Rob heeft een voorliefde voor blauwen in zijn werk. ”Ik heb een periode gehad van alleen blauwachtige schilderijen. Dat komt omdat blauw zo’n comfortabele kleur is, omdat ie wijkt, zo goed zijn plek weet. Blauw geeft ruimte en diepte. Maar ik kreeg van een galeriehouder de vraag om ook eens met een ander kleurenpalet te komen. Ik vind het lastig, want met rood/oranje werken heeft een totaal ander ruimtelijk effect. En – eerlijk gezegd – dat was wel even worstelen. Ik werk gewoon veel makkelijker met blauw en groen. Ik ben me er wel steeds meer van bewust om de kleuren fris te houden en niet te vaag. Chromatische helderheid noem ik dat, door niet te veel te mengen met andere kleuren waardoor je de kleur ‘aftoont’, de kleur minder sprekend maakt.”

Inspiratiebronnen
“Ik heb niet direct een stijl of kunstenaar die mij erg inspireert. Wel ga ik graag naar het museum, ik wil kunst van allerlei soort zien. Zo vind ik museum More in Ruurlo erg inspirerend, daar hebben ze mooie figuratieve kunst. Ook stap ik soms even het Mauritshuis binnen om een blik te werpen op de vroege portretten van rond 1500, met van die prachtige blauwgroene achtergronden. Of naar de zaal van de 17e eeuwse stillevens, die vind ik ook interessant. Ik heb dat genre ook wel geprobeerd, maar ik kwam toch weer op het landschap uit. Er zijn al zoveel goede kunstenaars die het genre stilleven beoefenen”.
Sinds 1,5 jaar werkt Rob vanuit een vakantiechalet in Gelderland. Hij merkte dat hij nieuwe voeding nodig had voor zijn creativiteit. Daar is hij omringd door landschap en dat geeft hem een enorme boost. Zodra hij kan gaat hij daarnaartoe, zijn atelier in Bezuidenhout alleen nog gebruikend voor het prepareren en het inlijsten van zijn doeken of om er te schilderen als het weer te slecht is.

Muzikale titels
“Sinds enige tijd geef ik mijn werk titels. Het zijn altijd strofes uit een songtekst en gaan over het weer, het seizoen, de tijd van de dag. Titels als … ‘a gentle rain falls softly’…uit een werk van de Moodyblues of …’in a field of gold’.. van Sting. Er zijn prachtige poëtische songteksten gemaakt. Ik haal ze uit favoriete muziek maar soms ook kom ik ze tegen terwijl ik naar mijn afspeellijsten op Spotify luister. Ik heb altijd muziek aanstaan als ik werk”. En de liefde voor muziek is niet alleen platonisch, Rob maakt zelf muziek, gezien het rijtje elektrische gitaren en een pedalenbord in een hoek van zijn Haagse atelier.

Groot oeuvre
Hij heeft een enorm oeuvre want hij werkt heel snel. Een paar schilderijen per week zou zomaar kunnen. Tot nog toe staat de teller op 1144 werken. Niet dat hij over elk werk tevreden is. Regelmatig keurt hij een werk af. “Door dat snelle werken gebeuren er dingen die me verrassen. Elke schilderij is weer een nieuw avontuur, dat werkt voor mij veel beter. Ik blijf niet prutsen. Oude doeken probeer ik te hergebruiken. En soms keur ik een werk ook in tweede instantie – als het terug komt van een galerie – af. In die zin is het work in progress.”
Hij is gelieerd aan diverse galeries in Nederland maar vooral ook in Engeland waar zijn werk erg geliefd is. “Volgend jaar mag ik in november op uitnodiging voor de tweede keer hoofdexposant zijn op de wintertentoonstelling van de Biscuit Factory in Newcastle, een hele grote galerie met een restaurant en een koffieshop. Mensen gaan er naar toe voor een dagje uit. Daar ben ik ook trots op!”.

Voor meer informatie: www.robvanhoek.com
Tekst en fotografie: Mélanie Struik, januari 2019.
De twee foto’s met werken uit 2018 zijn afkomstig van de website van de kunstenaar.